KELAM KOZMOLOJİK ARGÜMAN VE ELEŞTİRİLERİNE CEVAP – Nasır Öztekin

KELAM KOZMOLOJİK ARGÜMAN VE ELEŞTİRİLERİNE CEVAP

 

Tanrının varlığına dair en anlaşılır ve en güçlü kanıtlardan biri Kelam Kozmolojik Argümandır. Argüman şu şekilde formülize ediliyor:

 

1. Başlangıcı olan (sonradan var olan) her şeyin varlığının, kendi dışında bir sebebi vardır.

2. Evrenin zamanda ve mekanda bir başlangıcı vardır.

3. Dolayısıyla evrenin varlığının kendisi dışında bir sebebi vardır.

 

Argüman tümdengelimsel formda yazıldığı için ilk iki öncül doğru ise, 3. öncül de zorunlu olarak doğru olur. Argümandaki tüm öncüller ilk bakışta doğru gibi gözüküyor. Fakat bu öncüllere yönelik piyasada bazı itirazlar dolaşıyor. Ben bu itirazlara rağmen bütün öncüllerin sapa sağlam olduğunu düşünüyorum. Bu yazıda, piyasada dolaşan itirazlara cevap vermeye çalışacağım. Yazıyı vaktim olmadığı için hızlıca yazıyorum. Daha sonra bu argümanı daha uzun ve detaylı şekilde yazacağım. Şimdilik sadece itirazlara cevap veriyorum.

 

1. BAŞLANGICI OLAN HER ŞEYİN BİR SEBEBİ VARDIR.

 

Çok açık bir önerme. Yokken var olan, (yani var olmaya başlayan) her şeyin varlığının kendisi dışında bir sebebi vardır. Bu, bir şey yokluktan varlığa çıkmaz şeklindeki metafiziksel sezgiye dayalıdır. Bir şeylerin, nedensiz bir şekilde yokluktan varlığa çıkabileceğini ileri  sürmek, ciddi metafizik yapmayı bırakmak ve sihre başvurmak demektir. David Hume gibi büyük bir şüpheci bile bu gerçeğe itiraz edemeyeceğini belirtmiştir. Zaten tarih boyunca da ateist ve teist kampın tartışmasındaki “kilit” noktanın “evrenin başlangıcı var mı yoksa zamanda sonsuz mu” tartışması olduğu rahatlıkla söylenebilir.

 

 

HİÇ YOKTAN EVREN ÇARPITMALARINA CEVAP

 

Evren hiç yoktan (kendiliğinden) var olabilir mi? Fizikçi Lawrence Krauss’a göre olabilir. Lawrence Krauss ”hiç yoktan bir evren” isimli kitabında evrenin yokluktan kendiliğinden çıkabildiğini ve dolayısıyla “neden hiçbir şey değil de bir şeyler var?” sorusunu cevapladığını iddia ediyor/düşünüyor.

 

Bu konu hakkında zaten 0hakikat0 bir cevap yazmış. Tekrar yazmaya gerek yok. 0hakikat0’ın cevabı: http://ateistlerecevap.com/sorucevap/evren-hic-yoktan-(kendiliginden)-var-olabilir-mi-/406

 

SEZGİLER GÜVENİLİR MİDİR?

 

Bütün tarih boyunca başlangıcı olan her şeyin bir sebebinin olduğuna tanık olmuş olmamız, bu öncül için yeterli bir kanıt mıdır? Bazı ateistler durumun böyle olmadığını savunuyor. Onlara göre tarih boyunca başlangıcı olan her şeyin bir sebebi olduğunu gözlemlemiş olmamız, bunun hep böyle olduğu anlamına gelmez. Bu kişiler, ilk önermeyi inkar etmenin sezgilere aykırı olduğunu kabul etmekle birlikte sezgilerimize güvenemeyeceğimizi iddia ederler. Oysa bu kişiler “2+2=4” ve “Sonsuz tane çift sayı vardır” önermelerinin de sezgisel olarak doğru olduğunu gerçekten bilmiyorlar mı? Evet. “2+2=4” ifadesi sezgisel olarak doğrudur. Eğer bir kişi “Başlangıcı olan her şeyin bir sebebi vardır” Önermesini sırf “sezgisel olduğu için reddediyorlarsa “2+2=4” önermesini de reddetmelidir. Aksi takdirde kendisi ile çelişmiş olur. Eğer bir kişi sırf “Kelam Kozmolojik Argüman”ı kabul etmemek için aynı zamanda “2+2=4” önermesini de reddediyorsa varsın Kelam Kozmolojik Argümanı kabul etmesin. Eğer bir ateist “Başlangıcı olan her şeyin bir sebebi vardır” önermesine itiraz edecekse “Bu önerme sezgiseldir” demekten daha fazlasını söylemeliler.

 

 

İLK ÖNCÜLÜN KANITI VAR MIDIR?

Eğer bir şeyler sebepsizce yoktan var olabiliyorsa neden böyle bir şeye hiçbir zaman şahit olmadık? Neden bir anda odamızdan çıkan pembe filler, şapkamızdan fırlayan tavşanlar ya da buna benzer şeyler göremiyoruz? Zaten Karl Marx gibi ateist filozoflar evrenin başlangıcı olduğu kanıtlanırsa bu durumun tanrının varlığının kanıtı olacağını söylemiştir.

Aslında bir şeylerin sebepsizce yoktan var olduğuna hiçbir zaman tanık olmamış olmamız -yani şu ana kadar ki tüm gözlemlerimizin başlangıcı olan her şeyin bir sebebi olduğunu göstermiş olması- bu öncül için yeterli bir kanıttır. Bu öncül kabul edilmediği takdirde herhangi bir şeyin ya da her şeyin neden yokluktan ortaya çıkmadığı açıklanamaz. Bu noktada bu öncüle itiraz etmek için iki seçenek vardır. 1) Başlangıcı olup sebebi olmayan bir şeyler göstermek -ki bu seçenek pek mümkün gözükmüyor- 2) Evrim teorisi dahil bütün bilimsel teorileri inkar ederek, hatta bilimin kendisini inkar ederek bu öncülün yanlış olduğunu savunmak. Başlangıcı olup sebebi olmayan bir şeyleri göstermek pek mümkün gözükmüyor. O halde bu öncülün yanlış olduğunu savunmak için evrim teorisi dahil bütün bilimsel teorileri inkar ederek, hatta bilimin kendisini inkar ederek bu öncülün yanlış olduğunu savunmaktan başka seçenek kalmıyor.

 

Peki “Başlangıcı olan her şeyin bir sebebi vardır.” önermesini reddetmek için neden bilimi inkar etmek gerekiyor? Öncelikle bilimin temel yöntemi tümevarımdır. Tümevarım sonlu sayıda gözlem önermesinden, genel bir prensip çıkarma işlemidir. Mesela yaptığımız gözlemlerde iki ters yüklü parçacığın birbirini çektiğini defalarca gözlemledikten sonra, “Ters yüklü parçacıklar birbirini her zaman çeker” genel ilkesini çıkarımlarız. İşte bu işlem tümevarımdır. Bilim tümevarımla çalışır. Dolayısı ile tümevarım metodunun güvenirliği, bilimin güvenilirliğine eştir. Eğer ateist “Başlangıcı olan her şeyin bir sebebi vardır.” önermesini güvenilir bulmuyorsa/yanlış buluyorsa, tümevarımı yanlış buluyor demektir. Tümevarımı yanlış buluyor ise ona göre yarın ters yüklü parçacıkların birbirini çektiği iddiasının doğru olup olmayacağı belirsiz olur. Evrim teorisi dahil tüm bilimsel teoriler kuşku altında kalır.

 

Dolayısı ile bilimin verilerine güvenen birisi “Başlangıcı olan her şeyin bir sebebi var” önermesini reddedemez. Bu önerme “Ters yüklü parçacıklar birbirini her zaman çeker” önermesi gibi diğer bilimsel önermelerle eş değerdir. Ve bu önermenin inkarı, bilimsel yöntemin reddi demek oluyor. Bilimsel yöntemin reddi demek, bilimin reddi demektir. Özetleyecek olursak “Başlangıcı olan her şeyin bir sebebi var” önermesini reddetmek, bilimin kendisini reddetmeye eş değerdir.

 

2. EVRENİN BİR BAŞLANGICI VARDIR

 

Big Bang teorisi ortaya konmadan önce teistler mantıksal çıkarımlarla evrenin bir başlangıcı olması gerektiğini söylüyor ateist taraf ise sonsuzdan gelen bir evrenin mantıksız olmayacağını göstermeye çalışıyordu. Aslında bu öncül için hem matematiksel hem dolaylı bilimsel hem de doğrudan bilimsel kanıtlar vardır. Ben evrenin kökeni ile ilgili bilimsel kanıtları bu konuda yeterli bulduğum için diğer dolaylı bilimsel ispatlara ve mantıksal/matematiksel ispatlara değinmeyeceğim.

 

Evrenin başlangıcının olduğunun kanıtı, sürekli genişleyen bir evrende yaşıyor olduğumuzu söyleyen, artık inkarı mümkün gözükmeyen “Big Bang Teorisi”dir. Peki Big Bang Teorisi nedir? 1929 yılında California Mount Wilson gözlem evinde, Amerikalı astronom Edwin Hubble kullandığı dev teleskopla gökyüzünü incelerken, yıldızların, uzaklıklarına bağlı olarak kızıl renge doğru yaklaşan bir ışık yaydıklarını saptadı. Fizik kurallarına göre, gözlemin yapıldığı noktaya doğru hareket eden ışıkların tayfı mor yöne doğru, gözlemin yapıldığı noktadan uzaklaşan ışıkların tayfı da kızıl yöne doğru kayar. Hubble’ın gözlemleri sırasında ise yıldızların ışıklarında kızıla doğru bir kayma fark edilmişti. Yani yıldızlar bizden sürekli olarak uzaklaşmaktaydılar.

Hubble, çok geçmeden çok önemli bir şeyi daha keşfetti: Yıldızlar ve galaksiler sadece bizden değil, birbirlerinden de uzaklaşıyorlardı. Herşeyin birbirinden uzaklaştığı bir evren karşısında varılabilecek tek sonuç, evrenin her an “genişlemekte” olduğuydu. Evren genişlediğine göre, zaman içinde geriye doğru gidildiğinde evrenin tek bir noktadan başladığı ortaya çıkıyordu. İşte evrenin bir başlangıcı olduğunu söyleyen ve günümüzde inkarı pek mümkün olmayan bu teori “Big Bang Teorisi”dir.

 

Bu teori Hubble’ın gözleminin ardından kozmik arkaplan ışımasının bulunması, element oranlarının Big Bang’in öngörüleriyle örtüşmesi, hafif elementlerin açıklamasının tek yolu olması, evrenin genişlemesi başta olmak üzere tüm öngörülerle mükemmel bir şekilde eşleşmesi gibi sebeplerle kesinlik kazanmıştır. (Big Bang’in temel delilleri ve Big Bang’i destekleyen yan delillere Caner Taslaman’ın “Big Bang ve Tanrı” isimli kitabından ulaşabilirsiniz. Söz konusu kitabın ilgili bölümlerini şuradan: http://www.bigbang.gen.tr/?page_id=218 ve şuradan: http://www.bigbang.gen.tr/?page_id=220 okuyabilirsiniz.)

 

Büyük Patlama’nın boş uzayda meydana gelen bir patlama olduğu ve patlamanın boş uzayda yayıldığı yönünde yaygın bir kabul var. Bu yanlış bir kabuldür. Zaman ve mekan Bigbang ile başladı. Yani Bigbang ten önce madde yok, boşluk bile yok. Boşluğun (boş alanın) kendisi bile Bigbang ile başladı.

 

DOLAYLI YOLDAN İSPAT: ENTROPİ YASASI

Büyük Patlama Kuramı her ne kadar kendi başına yeterli bir ispat olsa bile evrenin bir başlangıcı olduğunu gösteren dolaylı yoldan ispat olan entropi yasasına da değinmek istiyorum. Bu yasayla, enerjinin, sürekli, daha çok kullanılabilir bir formdan daha az kullanılabilir bir yapıya doğru değiştiği söylenir. Kısacası, evrende düzensizlik sürekli artmaktadır ve bu tek yönlü tersinemez bir süreçtir. Eğer evren ezeli olsaydı, şimdi entropinin durmuş olması gerekirdi. Bunu şöyle özetleyebiliriz:

 

1- Evrendeki entropi geri çevrilemeyecek şekilde sürekli artmaktadır.

2- Buna göre evrende bir gün termodinamik denge oluşacak ve “ısı ölümü” yaşanacaktır. Kısacası evren ebedi değildir, bir sonu vardır.

3- Sonsuz zamanda, evrende termodinamik dengeye gelinmesi ve hareketin durması gerekir.

4- Şu anda hareketin devam ettiğine tanıklık etmekteyiz.

5- Demek ki evren sonsuzdan (ezelden) beri yoktur, dolayısıyla evrenin bir başlangıcı vardır.

 

2. ÖNCÜLÜN KANITI: BVG KURAMI

Daha önce de belirttiğimiz gibi evrenin bir başlangıcının olması demek, bir nevi Tanrının varlığının kanıtı anlamına geliyordu. Bu yüzden ateistler  Big Bang’in felsefelerine vurduğu “başlangıç” darbesinden kurtulmak için çeşitli hipotezler öne sürdüler. Ancak bu hipotezlerin hiçbiri onları başlangıç sorunundan kurtaracak gibi gözükmüyor. Çünkü 2003 yılında üç önde gelen kozmolog Alexander Vilenkin, Alan Guth ve Arvind Borde’un yaptığı bir çalışma tarihi boyunca genişleyen bir evrenin her ne olursa olsun, içindeki yasalardan bağımsız bir şekilde, geçmişte sonsuz olamayacağını, aksine bir zaman ve mekan sınırına sahip olmak zorunda olduğunu (yani zamanda ve mekanda bir başlangıcı olduğunu) kanıtladılar. Çoklu evren senaryoları doğru olsa bile durum değişmez. Vilenkin’in tabiriyle “Bilim adamları kozmik başlangıç sorunuyla yüzleşmek zorundalar.” (İlgili çalışmaya şuradan ulaşabilirsiniz: http://arxiv.org/PS_cache/gr-qc/pdf/0110/0110012v2.pdf )

 

EVRENİN SEBEBİ TANRI MIDIR?

 

Argümanımız tümdengelimsel bir argüman olduğu için 1. öncül (Başlangıcı olan her şeyin bir sebebi vardır) ve 2. öncül (evrenin bir başlangıcı vardır.) doğru ise “Evrenin varlığının kendisi dışında bir sebebi vardır” diyen sonuç önermesi de zorunlu olarak doğrudur. Yazımızda ilk iki önermenin zorunlu olarak doğru olduğunu gösterdik. Bu zorunlu olarak evrenin bir sebebi olduğu anlamına geliyor. Bu noktada evrenin bir sebebi olduğunu inkar etmek, mantık yasalarına aykırı bir fiil olacaktır. Şimdi evrenin sebebinin nasıl olması gerektiğini inceleyelim.

 

Evrenin sebebi şu şekilde olmalıdır.

1) Evrenin zamanda ve mekanda kesin bir başlangıcı olduğunu (bkz. BVG kuramı) belirtmiştik. Evrenin sebebi zamanı başlattığı için zamandan bağımsız olmalıdır.

2) Evrenin sebebi mekanı oluşturduğu için mekandan da bağımsız olmalıdır.

3) Madde mekanda yer kaplayan “şey” demektir. Mekanı başlatan mekanda yer kaplamadığı için maddeden farklı olmalıdır.

4) Zamandan bağımsız olduğu için bu sebep, değişmezdir.

5) Zamandan bağımsız ise, bu sebep, başlangıçsız ve sebepsiz olmalıdır

6) Bütün maddeyi, bütün enerjiyi, zamanı ve mekanı her hangi bir maddi illet olmaksızın yarattığı için tasavvur edilemez derecede üstün bir güçtür.

7) Ezeli bir failin zamansal bir etki yaratabilmesi için ancak ve ancak iradeli olması gerekir.

 

Ezeli bir sebebin zamansal bir etki yaratabilmesi için bu sebebin iradeli (seçim yapabilen) bir sebep olması gereklidir. Mekanik sebepler sonsuzdan beri gelerek bir anda aktif olmazlar. Eğer sebep, sonsuzdan beri varsa bu sebebin getireceği sonuçların da aynı şekilde ezelden beri gelmesi gerekirdi. William Lane Craig bu konuyu şöyle örneklendirir: “Suyun donmuş olmasının sebebi sıfır derecenin altında sıcaklığın olması ise, eğer derece de ezelden beri sıfır derecenin altındaysa; o zaman şu anda var olan herhangi bir su ezelden beri donmuş olurdu.” Eğer evrenin de sebebi bu şekilde bir mekanik işleyiş ise bu sebebin etkisinin de (evrenimizin) sonsuzdan beri var olması gerekirdi. Halbuki evrenin bir başlangıcı vardır. Bu da bizi diğer seçeneğe, yani kişisel yaratıcı ihtimaline götürür. Craig, bu hususta da şu örneği verir:  Ezelden beri oturan bir adam, ayağa kalkmayı irade edebilir; böylece, ezeli olarak var olan bir failden, zamansal bir etki ortaya çıkabilir. Aslında failde değişimi gerektirmeyecek şekilde, fail ezelden zamansal bir etkiyi irade edebilir. Bütün bunlar evrenin varlığını izah etmede Tanrı açıklamasının “diğer mekanik sebepler”den daha başarılı olduğunu göstermektedir.

 

 

İTİRAZ: ZAMAN VAR OLMAYA BAŞLAR MI?

 

İtirazı “Evrenin olmadığı bir zaman yok, çünkü evrenden önce zaman yok.” şeklinde özetleyebiliriz.

 

CEVAP: Öncelikle zamandan bağımsız bir sebebin zamanı yarattığını düşünürsek buradaki sorun ortadan kalkar. Çünkü Evren sonsuz zamandan beri burada değil, zamanın başladığı andan beri burada. Zamanın olmadığı bir zaman yoktur ama zamanın olmadığı bir durum pekala söz konusu olabilir. Burada “zamanı oluşturan sebep nedir?” sorusu hala ortadadır. Bu noktada zamansızlığın düşünülümemesinden dolayı bazı kafa karışıklıkları olabilir. Nasıl ki 72 boyutlu varlıkları veya maddeden farklı bir şeyleri düşünemiyorsak, zamansızlığı da düşünemeyebiliriz. Fakat bu durum bize 72 boyutlu varlıkların, maddeden farklı bir şeylerin veya zamansızlığın olamayacağını göstermez.

 

İTİRAZ 2: ZAMANSIZLIKTA NEDENSELLİK İLKESİ GEÇERLİ MİDİR?Bu itirazda belirtilen şey, sebep-sonuç ilişkisinin zamana tabi olan varlıklar için geçerli olduğu, zamansızlıkta nedenselliğin olmayabileceği iddiasıdır.

 

CEVAP: Bu iddiaya Enis Doko’nun verdiği cevabı alıntılayalım: ”Öncelikle burada ilk sorulması gereken soru, neden nedensellik sadece zaman ve mekân içinde gerçekleşen bir şey olsun? Ateist eğer bu şekilde Kelam Kozmolojik Argüman’a saldıracaksa, nedenselliğin zaman mekanda sadece gerçekleşebilecek bir şey olması gerektiğini göstermesi lazım. Zira bu açık bir durum değildir. Dolayısı ile burada kanıt gösterme zorunluluğu bizim değil ateistin üstündedir. Bu kısım çok önemli.

 

Diğer taraftan ben gerçekten nedenselliğin zaman ve mekanda olabilecek bir şey olduğunu düşünmüyorum. Buna örnek olarak şöyle iki argüman verilebilir. Birincisi genel göreceliğin gösterildiği gibi zaman mekanın kendisi nedensel ilişkiye girer. Zaman-Mekan mesela madde tarafından bükülür, geometrisi değişir. Soru, zaman-mekan’ın kendisi zaman-mekan içinde midir? Tabi ki hayır… Dolayısı ile zaman mekan dışındaki şeyler de nedensel ilişkiye girebilir.

 

İkincisi şöyle bir düşünce deneyi yapılabilir. Bir zihne sahip bir varlık düşünün ki zamanın dışında. Bu zamansız varlık (ya da zamansız zihin) devamlı olarak Peter Pan’ı düşünüyor mesela. Bu elbette ki mümkündür, zihin mantıksal olarak mekânda olmak zorunda değildir, değişim yoksa zamanda da olmak zorunda değildir. Bu durumda Peter Pan nedensel olarak bu zihne bağlı olacaktır. Yani ortada bir nedensellik olacaktır. Buradan da göreceğimiz gibi nedensellik ilkesi zaman-mekanla alakası olmayan bir ilkedir. Zaman-mekan olmadan da nedensellik olabilir.

 

Zaten nedensellik bariz biçimde mekandan bağımsızdır, düşüncelerin mekanda mesela bir yeri yoktur(Düşüncenin koordinatından bahsetmek çok saçmadır). Ancak bunlar bariz biçimde zihin ve beyinle nedensel ilişkiye girerler.Aslında çoğu nedensel ilişkide zaman da pek rol oynamaz, zira neden ve sonuç eşzamanlı gerçekleşir. Kant bunun çok makul savunmasını yapmıştır. (Saf aklın eleştirisinde). Bu durumda kanta göre zaman hiç rol oynamaz, neden sonuç birbirine bağlıdırlar. Böyle bir nedensellik zaman dışında da rahatlıkla gerçekleşebilir. Neden ve sonucun zamansız olarak birbirine nedensel bağla bağlı olduğu rahatlıkla düşünülebilir.

 

Nitekim nedenselliğin zamanda olması gerektiği konusunda ısrar etsek bile bu sorun yaratmaz. (Yukarda verdiğim nedenlerden bu ısrar makul olmasa da). Çünkü Tanrı’nın kendisinin sonsuzdan beri zaman içinde olduğunu savunup (Zamanın sonsuz olması, onun içindeki olayların sonsuz olmasını gerektirmez. Bu sadece evren gibi mekanik yapılar için geçerlidir.), mekân-zamanı yarattığını söyleriz, ki Isaac Newton böyle düşünüyordu mesela. Hatta Tanrı’nın farklı bir meta-zamanda nedesel ilişkiye girdiğini söyleyebiliriz. Şurası çok önemli: Nedensel ilişkinin sadece zamanda var olabileceğini söylemek, yokluktan bir evren çıkacabileceğini söylemeye eş değildir. Eğer evrenin zamanda bir başlangıcı varsa, ve nedensellik sadece zaman’da oluyorsa o zaman diyeceğimiz şey, evrenin başka bir meta-zaman ya da zaman içinde bir nedeni vardır olacaktır. Kalam kozmolojik argümanın sadece sonu modifiye olacaktır.”

 

İTİRAZ: Bazı parçacıkların hiçlikten çıkıp sonra tekrar yok olduğu gözlemlenmiş.

CEVAP: İndeterminisit bir evrende yaşıyor olmamız, bu evrende nedensellik ilkesinin geçersiz olduğu anlamına gelmez. Kuantum vakumunun zaten evrenimizde var olan parçacıkları ortaya çıkarması, hiç bimediğimiz, evrenimizde hiç olmayan parçacıkları ortaya çıkarmaması, bu parçaların sebepsiz bir şekilde değil, sebebi belli olmayan bir şekilde ortaya çıktığını gösterir.

 

Bu konuda Ünlü Fizik Felsefecisi David Albert’ten ufak bir alıntı yapalım:“Boşluğun halleri, temel fiziksel maddelerin belirli kombinasyonlarıdır. Bu kombinasyonlardan bazılarının parçacıklara denk gelmesi bazılarının ise denk gelmemesi parmaklarımın bazı kombinasyonlarının yumruğa denk gelip bazılarının denk gelmemesinden daha gizemli değildir. Bu “alan”lar kendilerini yeniden sıralarken parçacıkların zamanla varlık haline girip çıkması, benim parmaklarım kendilerini sıralarken yumruğun zamanla varlık haline girip çıkmasından daha gizemli değildir. Ve bu ortaya çıkışların hiç birinin yoktan yaratılışla yakından uzaktan alakası yoktur. Krauss sonuna kadar yanlıştır, O’nun dini ve felsefi eleştirenleri iste kesinlikle haklıdır.” D.Albert, On the Origin of Everything

 

Dahası hiçlikten bir şeylerin çıktığı iddiası tamamen aldatmacadır. Söz konusu olan şey “var olan” enerjinin alınıp maddeye dönüşmesi, var olan maddenin de tekrar enerjiye çevrilmesinden başka bir şey değildir. Merak edenler için hiçlik diye bahsettikleri şeyin ölçülmüş görüntüleri: http://pmokeefe.blogspot.nl/2005/06/asymptotic-freedom-from-paradox-to.html

 

İTİRAZ: Zamanın A teorisinde argüman başarılı olsa bile zamanın B teorisinde böyle bir şey söz konusu değil. Nitekim zamanın B teorisi doğru ise değişim diye bir durum söz konusu olmayacağı için evrenin başlangıcı da söz konusu olmayacaktır. Yani bu durumda evrenin başlangıç noktası, kuzey kutup noktasının kuzeyi gibi olacaktır.

B teorisi eleştirisi ateistler tarafından süslü bir şekilde sunulan boş bir eleştiridir.

Son zamanlarda sık sık bunun sorulduğunu, konuşulduğunu duyuyoruz. “Zamanın b teorisi kelam argümanını çürütür mü?” “B teorisi kelamı çürütüyormuş” “kelam bitti artık” gibi şeyler sık sık dile getiriliyor.

Aslında bunun sebebi google’a “kelam kozmolojik argüman” yazıldığında ilk çıkan sitelerin ateistlere ait kelam argümanı eleştirileri olmasıdır. Dediğim gibi b teorisi eleştirisi ateistler tarafından süslü bir şekilde sunulan boş bir eleştiridir.

Bu konudaki eleştiriye cevap vermeden önce bu eleştiriyi yayan ve müslümanlar tarafından bile “ateist ama diğer ateistler gibi yobaz değil” denilen birinin başka bir yazısından bir kısmı kopyalamak istiyorum.

“Öncelikle evrende “tanrısal mükemmellikte” diyebileceğimiz bir düzen mevcut değil. “Entropi” dediğimiz düzensizlik sürekli artar (Termodinamiğin 2. Yasası). Düzensizliğin sürekli arttığını düşünürsek o kadar da mükemmel bir düzenin olduğunu savunmamız da mantıksızdır.”

Bir daha okuyun. Evet. Bu bir hassas ayar argümanı eleştirisi. Entropinin ne olduğunu bilmeyen biri için gayet “cool” ve “tatmin edici” bir cevap. Entropi yasasının ne olduğunu bilen birisi için ise “saçma ötesi” bir hassas ayar eleştirisi. Süslü sunulmuş, boş bir eleştiri.

Anladınız sanırım. B teorisi eleştirisi de tam olarak böyle bir şey. Süslü sunulmuş boş eleştiri.

B teorisi eleştirisini ilk duyduğumda ben de bu hataya düşmüştüm. Bu süslü sunulan boş eleştiri, benim de kelama olan güvenim sarsmıştı. Bunu başka bir eleştiri konusunda da yaşamıştım ve konuyu iyi bilen birisine sormuştum. Bana yazdığı cevabı aynen kopyalıyorum.

“Diğer konuya gelince, söz ettiğin Kelam yanıtını hiç duymadım ancak kişisel tecrübeme dayanarak bazı şeyler söylemek isterim. Bu da onlardan birisidir diye söylemiyorum ama sadece farkında olalım diye, ayda bir “teistler buna cevap veremiyor” diye ortaya yeni ve karmaşık birşeyler sunuluyor. Biraz Kuantum fiziği, biraz ağır felsefe terimleri… Maksat okuyan anlayamasın, desin ki “oo çok karmaşık demek ki doğru”. Sonra bunları “Teistler perişan oldu” sosuyla sunuyorlar. Birkaç örnek vermek gerekirse, ben Caner hocayı takip etmeye ilk kalktığımda ekşisözlük yorumlarından yola çıkarak Cihan Saçlıoğlu’nu doğru eleştirip eleştirmediğinden şüpheye düşmüştüm çünkü çoklu evrenleri bilmiyordum. Sonuçta çoklu evrenleri ben mi bilecektim fizik profesörü mü diye düşünüp, Caner hocanın doğruyu söylediğine emin olamıyordum ve onu eleştirenler haklı olabilir diyordum. Sonra zamanla bilgim arttı, çoklu evrenleri ve konuyu araştırdım gördüm ki Caner hoca dibine kadar haklıymış ve Cihan saçmalamış, aksini söyleyenler de fanatik ateistler. Bir diğer örnek, Lawrence Krauss “hiç yoktan evren” kitabını ilk bastığında “Teizm öldü” marşları söylemeye başladı yine herkes. Kuantum fiziğinde parçacıklar hiçten gelip gidiyormuş yazıyolardı, Kuantum fiziği gibi adı bile tüyler ürperten birşeyi bilmediğimden ben de “Arizona State’li fizik profesörü mü iyi bilecek ben mi” diye düşünüp Krauss’un haklı olduğundan kuşkulanmış, Kelam’a olan güvenim sarsılmıştı. Zaman içerisinde konuyu araştırdım, Krauss-Craig ve Krauss-Lennox münazaralarını izledim ve gördüm ki Krauss dibine kadar haksızmış, ve kendisini haklı göstermek için bilerek yalan söyleyen, kelime çarpıtan da birisiymiş. Üstüne üstlük kuantum fiziğini de öğrendikçe adamın iyice haksız olduğuna kanii oldum. İnternette Richard Dawkins knows nothing about nothing diye video bile var, Türkçe’ye de çevirmişti birileri. Krauss’un bu fikriyle alay ediyor. Şimdi birisi bana “çoklu evrenler var” deyince adamın Boltzmann beyni sorunundan habersiz olduğunu düşünüp gülüp geçiyorum. Birisi “kuantumda parçacıklar hiçlikten geliyor” dediğinde içimden bir ses “yaw he he” diyor. Bu örnekleri şunun için veriyorum, araştırdıktan sonra bana çok kof görünen bu iki eleştiriyle ilk tanıştığımda ben de senin şu yeni eleştiri hakkında duyduğun gibi “Teistler buna cevap veremiyormuş” diye duymuştum. Bunları teizme tehdit sanıyordum, araştırınca bomboş şeyler çıktılar. Diğerleri boştu diye yeni eleştiri de boştur demiyorum, ama ateistler her naneyi “Teizme son darbe” diye sunmayı seviyorlar, bunu örneklemek istedim. O yeni vaka da bunun yeni örneklerinden birisi olabilir. Daha basit bir örnek ise, Lisede Evrim Ağacı’nda Caner hocanın protein ihtimali hesaplarıyla alay eden bir yazı okumuştum, konuyu bilmediğim için teknik terimler yüzünden “acaba doğru mu” diye hissettirmişti. Şimdi Allah’a şükür genetik okuyorum gördüm ki Caner hoca sonuna kadar haklıymış, eleştiri yanlış ve yine fanatik.

Her teistin delillerinin kritiğini yapalım, yanlış ispat sunmaya çalışan olursa onları eleyelim bunlar güzel şeyler. Ama “teizm öldü beli kırıldı daha doğrulmaz” tarzı sunulan şeyler şimdiye kadar hep kof çıktı. Bunu da araştırınca sonucu zaman gösterir inşallah. Selamlar”

Mesaj alındı sanırım. Sadede geliyorum.

Kelam Kozmolojik Argüman’ın öncülleri şu şekilde:

1. Başlangıcı olan (sonradan var olan) her şeyin varlığının, kendi dışında bir sebebi vardır.
2. Evrenin zamanda ve mekanda bir başlangıcı vardır.
3. Dolayısıyla evrenin varlığının kendisi dışında bir sebebi vardır.

Bazı ateistlere göre (entropinin hassas ayarı çürüttüğünü iddia eden ateistler bunlar) B teorisi kelam kozmolojik argümanı çürütüyor. Çünkü b teorisinde değişim olmadığı için evrenin başlangıcı da olmuyor. Böylece argümanımızın 2. öncülü hatalı oluyor bu kişilere göre.

Şimdi biraz tanım yapalım.

Zamanın A teorisine göre zaman; gelecek, şimdi ve geçmişten oluşur. Bunların üçü de vardır. Gelecek zaman, şimdiki zaman olur ve sonra geçmiş zaman olur. Bu şekilde zamanın akışı esastır. Başka bir ifadeyle; gelecek henüz kararlaştırılmamıştır ve olasılıklarla doludur. Zaman geçtikçe bu olasılıklardan biri gerçekleşir. Geçmiş belirlenmiştir, şimdiki zaman ise geçmişle geleceğin buluştuğu o anlık noktadır. A zaman teorisini savunanlara göre her şey değişir.

Aslında çoğumuzun “zaman” derken kastettiği budur zaten.

B zaman teorisine göre, geçmiş ve gelecek eşit değerdedir. “Şimdi”nin ayrıcalıklı bir konumu yoktur. Önce ve sonra vardır. Hareket ve değişim yoktur. Zamanın B teorisini savunanlara göre, geçmiş ve gelecek eşittir. Zaman mekana indirgenebilir, yani zaman ve mekan eşittir. Bu teoriye göre, gelecek çoktan yazılmıştır, olacak olan olacaktır, olacaktan kaçınma çabalarımız başarısızlığa mahkumdur.

Tekrar okuyalım. “olacaktan kaçınma çabalarımız başarısızlığa mahkumdur.”

Yani zamanın B teorisine göre özgür irade yok. Olacak olan zaten olmuştur. Özgür irade yoksa yaptığımız hiçbir şey bizim elimizde değildir. B teorisini savunan ateistlere göre onların b teorisini savunmaları onların iradeleri değil. (B teorisi böyle demiyorum ama B teorisini kabul etmenin mantıksal sonucu bu diyorum.) Yani onlara göre insan (bu durumda kendileri de) bir makine gibi sadece kendilerine verileni işliyor. Makineler doğru bilgi üretmezler, sadece var olanı işlerler. Bu durumda “zamanın b teorisi doğru olan zaman teorisi” cümlesi kendi içinde iç çelişki barındırıyor. Çünkü özgür irade yoksa zaten doğru bilgiden söz edilemez.

Bu iç çelişki sadece eleştirinin başlangıcı. Hiç söz edilmeyebilirdi de.

“B teorisine göre değişim yok” dedik. Eğer değişim yoksa evrim nasıl gerçekleşti? B teorisine göre ilk hücre de diğer bütün canlılar da sonsuzdan beri vardı. Bu yazıyı okuduğunuz ekran sonsuzdan beri vardı B teorisine göre. Bu da çok ciddi ve eleştirilemez bir tasarım argümanı veriyor teistin eline. Zira hiçbir tasarım argümanı böyle bir durumu varsaymadan yola çıkıyordu. Böyle bir durumda ateist kelamı eleştirmek için çıktığı yolda, tasarım yüzünden Tanrıyı kabul etmek “zorunda” kalıyor.

B teorisine göre naturalist evrim de anlamını yitiriyor dedik. Bunu da not edin.

B teorisinin doğru olabilmesi için mutlak eş zamanlılık gerekiyor. Mutlak eş zamanlılık ile mutlak değişim arasında sonsuz ihtimal olduğu söylenebilir. Sırf bu bakış açısı bile B teorisinin doğru olma ihtimalini “sonsuzda bir” durumuna getiriyor.

Eş zamanlılık ile alakalı olarak ateistler görelilik kuramı ile B teorisinin uyumlu olduğunu iddia ediyorlar. Hatta A teorisinin B teorisinin doğru olabilmesi için mutlak eş zamanlılık gerekiyor. Halbuki görelilik kuramının böyle bir iddiası yok. Dahası görelilik kuramına göre değişim var. Görelilik kuramının iddiası sadece “şimdi”nin kişiden kişiye değiştiğidir.

B teorisinin “şimdilik” aklıma gelen sorunları bunlar.

Şimdi ben size “Aslında ben yokum. Bu yazılar da yok. Her şey rüya” dersem, bunun aksini ispatlayamazsınız. Rüyada olmadığınızı ispatlayamazsınız. Ama her şey rüyaymış gibi de yaşamazsınız. Bu konu da öyle. Zaten hiçbir şey kesin olarak ispatlanamaz. Zihnimiz bu imkansıza yakın olayları eler. Tıpkı B teorisini, bu yazının bilinç ürünü olmayıp benim rastgele tuşlara basarak oluşturduğum ihtimalini ve şu anda aslında rüyada olma ihtimalinizi elediği gibi.

“B teorisini çoğu felsefeci kabul ediyor” diyorlar. Tüm filozoflara sormadım. Bunu iddia eden kişilerin de sorduğunu sanmıyorum. Ayrıca bunu iddia eden kişiler felsefeyi çok seviyorlarsa latincede “appeal to authority” dediğimiz mantık hatasını yaptıklarının farkındadırlar.

Ek olarak Enis Doko “B teorisi ile Kelamın geçerli olduğu bir model üzerinde çalışıyorum” demişti. Sonra ne oldu bilmiyorum. Ama böyle bir modele, anlattığım sebeplerden dolayı, hiç gerek yok. Bu kadar sıkıntıya rağmen B teorisini kimse kabul etmez sanırım.

Dikkat edin A teorisini açıklamak için hiç ekstra çaba harcamadım. Çünkü insanlar “zaman” derken zaten “a teorisi”ni kastediyorlar.

Özet: Kelam Kozmolojik Argüman geçerli ve başarılı bir argüman. B teorisi eleştirisi süslü bir şekilde sunulan boş bir eleştiri. Bu tür süslü ama boş eleştirilere karşı dikkatli olmalıyız. Trafik kurallarına uymalıyız, uymayanları uyarmalıyız.

Nasır Öztekin