Bir Namaz Günde İki Kere Kılınabilir Mi?
Bir rivayette bir namazın günde iki defa kılınması yasaklanmıştır:
“İbnu Ömer şunu anlatmıştır: “Resulullah buyurdular ki: “Bir günde aynı namazı iki sefer kılmayın.”[1]
Diğer taraftan kılınabileceği söylenmiştir:
“Peygamber Efendimiz namaz kıldırdıktan sonra, iki kişinin mescidin bir köşesinde namaz kılmayıp oturduklarını gördü. Onlara neden cemaatle beraber namaz kılmadıklarını sorunca, “Biz evimizde kıldık” dediler. Bunun üzerine Resulullah “Böyle yapmayınız. Sizden biri evinde namazı kılıp sonra da imamı namaz kılmamış bir halde bulursa onunla birlikte yine kılsın. Çünkü o kendisi için nafile olur.”[2]
Başka bir rivayet de ilk rivayet ile çelişmektedir:
“Hz. Muaz, Resulullah ile yatsıyı kılar, sonra kavmine döner, bu namazı onlara kıldırırdı.”[3]
[1] Ebu Davud, Salat 68, 579.
[2] Ebu Davud, Salat, 575; Tirmizi, Salat 49.
[3] Buhari, Ezan 60, 63, 66, Edeb 74; Müslim, Salat 180, (465); Ebu Davud, Salat 68, (599, 600); Tirmizi, Salat 410, (583).
Bir cevap
• Biriniz evinde namazı kılar da sonra namaz kılmakta olan imama yetişirse, onun arkasında namaza dursun. İkinci kıldığı onun için nafile olur. (Ebu Davud, Salat, 575)
• Bir namazı günde iki defa kılmayın. (Ebu Davud, 2/56)
Görüldüğü üzere, bir sahih hadiste bir namazın iki defa kılınabileceğine fetva varken, diğer sahih hadiste namazı iki defa kılmaktan sakındırma vardır.
Cevap:
Her insanın hadis ilmi alanında derinlemesine bilgi sahibi olması mümkün değildir. Dini delillere karşı lakaytlığın, gelişigüzel fikir yürütmelerin ve inkârların arttığı günümüzde, halkın hadis konusundaki bilgi eksikliğinden istifade ederek bu şekilde mesnetsiz iddialar üretmek ve bu iddialar üzerinde hadis kaynaklarını karalamak açıkça bir insafsızlıktır, gizli ellerin gizli projelerinin ön ayakçılığını yapmaktır.
İddiada belirtilen rivayetler arasında bir çelişki söz konusu değildir.
• Yezid b.el-Esved’den(ra) rivayet edildiğine göre, Peygamber Efendimiz (sav) namaz kıldırdıktan sonra, iki kişinin mescidin bir köşesinde namaz kılmayıp oturduklarını gördü. Onlara neden cemaatle beraber namaz kılmadıklarını sorunca, “Biz evimizde kıldık.” dediler. Bunun üzerine Resûlullah (asm) “Böyle yapmayınız. Sizden biri evinde namazı kılıp sonra da imamı namaz kılmamış bir halde bulursa onunla birlikte yine kılsın. Çünkü o, kendisi için nafile olur” buyurdu. (Ebu Davud, Salat, 575)
İlk bakışta bu hadisle, bir önceki hadis (Bir namazı günde iki defa kılmayın.) arasında bir çelişki varlığı zannedilmektedir. Halbuki, önceki hadis rivayetinde, evinde namazını kılan kişi bir cemaate eriştiği takdirde, cemaatle birlikte nafile namaz kılmaya teşvik edilmektedir. Bu kılınacak namaz farz niyetine değil nafile niyetine kılınır ve cemaat sevabı alınır. ‘Bir namazı günde iki defa kılmayın’ hadis-i şerifinde ise, aynı namazı farz niyetine tekrar kılmak men edilmiştir.
Hadisi şerifte murad edilen diğer konu da şudur:
• Süleyman b. Yesâr demiştir ki: Belât’a İbn Ömer’in (ra) yanına geldim. Onlar namaz kılıyorlardı. İbn Ömer’e: ‘Onlarla birlikte namaz kılmıyor musun?’ dedim. O da , ‘Ben namazımı kıldım. Resûlullah’ın (asm) ‘Bir namazı bir günde iki defa kılmayınız.’ buyurduğunu duydum’, dedi. (Ebu Davud, Salat, 579)
Bu rivayette İbni Ömer’in, namaz kıldıktan sonra yapılmış bir cemaate ikinci defa iştirak etmeyip nafile niyetiyle de namaz kılmadığı görülmektedir. Yukarıda zikredilen hadisi İbni Ömer burada da dile getirmiştir. İbni Ömer’in, nafile niyetiyle de olsa ikinci defa namaz kılmamasının sebebini Hanefiler şöyle açıklar:
İbni Ömer, bu olayın yaşandığı anda sabah, ikindi ya da akşam namazından birine denk gelmiş olabilir. Çünkü, sabah, ikindi ve akşam namazlarından birini tek olarak kılan bir kimse, sonra bir cemaate tesadüf ederse o cemaate nafile niyetiyle iştirak edemez. Ancak, diğer vakitlerde nafile olarak iştirak edebilir. Bu vakitlerde ikinci defa nafile kılınamayacağına delil olarak aşağıdaki rivayetler gösterilir:
Darekutnî’nin İbn Ömer’den rivayet ettiği bir hadiste Resûlullah (asm): ‘Evinde namaz kıldığın zaman cemaate rastlarsan, akşam ve sabahın dışındakileri tekrar kıl’ buyurur. Diğer bir hadis-i şerifte ikindi namazı da buna dahil edilir.
“Hz. Peygamber (sav) sabah namazından sonra güneş doğuncaya kadar, ikindiden sonra da güneş batıncaya kadar nafile kılmaktan men etmiştir.” (Buhari, Mevakitü’s- Salat, 30; Ebu Davud, İlim 13)
Buna göre, sabah, ikindi ve akşam namazlarından sonra cemaate iştirak edip tekrar nafile kılınamaz, diğer vakitlerde ise kılınabilir.
Sonuç olarak, iddiada verilen ‘cemaat varsa bir namazı ikinci defa kılın’ rivayetinden kasıt ‘nafile niyetiyle kılmaktır’. ‘Bir namazı iki defa kılmayın’ rivayetinden kasıt ise ‘aynı namazı farz niyetiyle kılmamak ve sabah, ikindi ve akşamdan sonra cemaate denk gelindiyse, nafile niyeti ile dahi olsa o namazı kılmamak’ kastedilir. Dolayısıyla bu iki rivayet arasında herhangi bir çelişki söz konusu değildir.