Kuran Evrensel midir?
Buradaki temel mesele, Kuran’ın Allah’ın kitabı olup olmadığı meselesidir. Eğer Kuran Allah’ın eseri ise iddia ettiği gibi o zaman Kuran’ın evrensel olduğu iddiasından kaçamayız, çünkü bu konuda sayıca çok fazla ayet vardır. Mesela:
Biz seni, bütün insanlara bir müjdeci ve uyarıcı olarak gönderdik, başka değil. Ama insanların çokları bilmiyorlar. (Sebe 28)
Biz seni ancak alemlere rahmet olarak gönderdik. (Enbiya 107)
Ayetlerin büyük bir kısmı zaten ey insanlar diye seslenir.
Tarihselcilere uyup hadislerden de bu konuda bilgi almaya kalkarsak, Kuran’ın evrensel olduğu apaçık olur. Zira hadislere göre İslam tüm dünyaya hakim olacak, Şam, İstanbul Kudus gibi uzak şehirler müslüman olacak vs vs. Hadisleri kaynak yapıp, tarihsel bir din çıkarman mümkün değildir.
Evrenseli de iyi analiz etmek lazım. Evrensel’den kasıt her yer ve her zaman için geçerli olması. 21. yüzyılı sadece ilgilendirmesi değil. Dolayısı ile Kuran’ın ilk dönem müslümanlarını ilgilendiren, hatta belki sadece onları ilgilendiren emirleri olması da normaldir. Hatta zaruridir, çünkü islam açısından en kritik çağ tam da budur. İslam’ın başarılı olması için filizlenmesi için doğru adımlar şarttır. Bu durum Kuranın evrenselliğinin sonucudur. Evrensel bir kitap köle hukukundan bahsedecektir elbette, çünkü bu insanlık tarihinin bir parçasıdır. Bu onun evrenselliğini almaz tam tersi, evrensel yapar. Dolayısı ile bu tarz argümanlarla hareket edenler, evrensellikle bugün merkezciliği birbirine karıştırırlar.
Bu meseleleri tartışacaksak, ön birkaç meseleyi tartışıp oralarda anlaşma sağlamamız lazım. Tanrı var mı? Varsa bizle iletişim kurar mı kurmuş mudur? Kuran böyle bir iletişim olabilir mi? Kuran Allah’ın kitabı mıdır, yoksa peygamber mi yazmıştır? Bu sorulara vereceğimiz cevaplar Kuran’ın evrenselliği tartışması açısından çok kritiktir. Allah baştan yok dersek, ya da Kuranı Muhammed yazdı dersek tabi Kuran evrensel olmaz.
Son olarak bazı Kuran ayetlerinin ilk muhattaplarından çok bizim tarafımızdan anlaşıldığı kanaatindeyim. Deniz altının karanlık olmasından tutun, göğe yükselmenin sıkıntı vermesine, denizlerin karışmamasına. Bu ifadelerin bizim tarafımızdan, muhataplarından daha iyi anlaşılacağı açıktır. Mesela kıyamet sahneleri, şayet Kuran ilahi bir kitapsa, onu yaşayanlar tarafından bizden iyi anlaşılacaktır. Yani kıyamet ayetlerini en iyi gelecek nesiller anlayacaktır.
